به فضای خالی بین دو یا چند دندان، دیاستم یا فاصله بین دندانی می‌گویند.  دیاستم معمولا در دو دندان قدامی فک بالا شیوع بیشتری دارد.در  بسیاری از کودکان، بعد از افتادن دندان‌های شیری این فاصلۀ بین دندان‌ها یا دیاستم ایجاد می شود. که در این صورت در اکثر موارد این فاصله‌ها بعد از رویش دندان‌های دائمی، از بین می روند.

علت بروز دیاستم‌ها گاهی سایز نامتناسب دندان، از بین رفتن دندان، یا فرنوم لبی بزرگ ( بافتی که از درون لب به سمت لثه گسترش یافته است، در محلی که دو دندان قدامی فک بالا قرار دارند) شکل می‌گیرند. دلایل ثانویه نیز در در فاصله بین دندان ها نق شدارند . دلایلی مثل پروتروژن یا اورجت دندان‌ها از دلایل ثانویه ایجاد دیاستم است.

عوارض جسمانی و روانی دیاستم و یا  فاصله ی بین دندان ها

علاوه بر تاثیر درمان دیاستم در زیبایی افراد ، فضاهای خالی و  پر نشده موجود در دندان های عقب دهان باعث بروز مشکلاتی از قبیل ماندن غذا در بین دندان ها ، تحلیل استخوان ها ، نهایت بوی بد دهان و ابتلا به  بیماری های لثه می شود . بنابراین؛ بستن فضاهای بین دندانی برای حفظ سلامت دهان و دندان اهمیت بالایی دارد. از دیگر عوارض دیاستم عبارتند از :

مشکلات گفتاری یا دشواری در یادگیری گفتار

پوسیدگی دندان‌ها و ایجاد بیماری‌های لثه به خاطر قرار گرفتن بیش از حد لثه‌ها در برابر مواد غذایی

کاهش زیبایی طرح لبخند

چانناچه فاصله بین دندان‌ها زیاد باشد،  این تصور را ایجاد می‌کند که بیمار یک یا چند دندان از دست داده است.

فاصله زیاد بین دندان‌های قدامی باعث می‌شود فضای کافی برای درآمدن دندان‌های کناری وجود نداشته باشد.

کاهش اعتماد به نفس بیمار هنگام لبخند زدن

تاثیر بستن فاصله بین دندان (دیاستم) در زیبایی ظاهری و لبخند

در بیشتر افراد، فاصله زیاد بین دندان‌ها غالباً بین دندان‌های جلویی یا پیشین ایجاد شده است، اگرچه گاهی دندان‌های عقب نیز  دچار دیاستمی می شوند اما علت آن بیشتر،  از دست دادن یک یا چند دندان است و گاهی فاصله یا فضای مختصر و کوچکی است که بین دندان‌ها ایجاد شده است. افرادی که دچار این وضعیت هستند برای اصلاح طرح لبخند خویش به دندانپزشکان مراجعه می کنند و متخصصان می توانند این فاصله ناخوشایند را با درمان‌های ارتودنسی، ترمیمی و زیبایی از بین ببرند و با بستن این فاصله موجب شوند تا  لبخندی زیبا با دندان‌هایی یک‌دست و مرتب به وجود بیاید . این امر در بالابردن سطح اعتماد به نفس و رضایتمندی افراد بسیار نقش دارد.

 

فاصله بین دندان های مبتلایان به دیاستمی ممکن است به دلایل زیر ایجاد شده باشد:

ممکن است در اثر یک سانحه دندان خود را از دست داده باشند.

امکان دارد فرد به دلیل ابتلا به بیماری یا پوسیدگی دندان خود را از دست داده باشد.

ممکن است به صورت ارثی بین دندان های فرد فاصله وجود داشته باشد.

 

علت های فاصله‌دار شدن دندان‌ها و دیاستمی

متناسب نبودن اندازه دندان‌ها با اندازه فک

فاصله بین دندان ها زمانی ایجاد می‌شود که بزرگی دندان‌ها طبیعی باشد، اما فک بیش از حد بزرگ باشد، یا بالعکس اندازه فک معمولی اما دندان‌ها بیش از حد کوچک باشد.

دندان لترال میخی شکل که باعث نقص رشدی دندان ثنایای لترال می‌شود از دلایل دیگر ابتلا به دیاستمی است. این عارضه، باعث نقص رشدی دندان ثنایای لترال می‌شودو فاصله‌ای را بین این دندان و دندان‌های مجاور یعنی ثنایای میانی و نیش ایجاد می‌کند. فاصله زیاد بین دندان‌ها باعث می‌شود که دندان ثنایای میانی به سمت فضای خالی حرکت کند و فاصله کمی بین دو دندان ثنایای میانی نیز ایجاد شود.

دندان غایب یا نهفته، عادت‌های دهانی مانند زبان زدن و مکیدن انگشت، بیماری‌های لثه، مزیودنس (دندان اضافی) و فرنوم لبی بزرگ از دیگر علل فاصله دار شدن دندان‌ها به شمار می‌آید. فاصله بین دندان‌ها گاهی مربوط به دندان غایب می‌شود، این فاصله به مرور زمان و با حرکت کردن بقیه دندان‌ها به سمت این فضا بیشتر می‌شود و دندان‌های بیشتری فاصله‌دار می‌شوند.

عادت‌های دهانی مانند زبان زدن و مکیدن انگشت، دندان‌های پیشین را به جلو می‌راند و با جلو آمدن آن‌ها دندان‌ها فاصله‌دار می‌شود.

پیوره یک بیماری لثوی پیشرفته است که مشخصه اصلی آن تحلیل استخوان و التهاب لثه است. گونه تهاجمی و شدید این بیماری تخریب سریع استخوان نگهدارنده دندان را در پی دارد و باعث لق شدن دندان مربوطه می‌شود. با لق شدن دندان فاصله بین دندانی ایجاد می‌شود که معمولاً به مرور زمان و در صورت درمان نشدن پیوره بیشتر می‌شود.

فرنوم لبی به نوار نرم بافتی کوچکی گفته می‌شود که دقیقاً بالای دو دندان ثنایای مرکزی فک بالا قرار دارد. چنانچه فرنوم یا بند لب بزرگ باشد، دندان‌های قدامی فاصله‌دار می‌شوند. اگر نقطه اتصال این بافت پایین‌تر از حد طبیعی باشد و از بین دو دندان میانی رد شود، اجازه نمی‌دهد که فاصله بین دندان‌ها به طور طبیعی بسته شود.

آخرین علت فاصله‌دار شدن دندان‌ها مزیودنس است. مزیودنس نیز به شیوه‌ای مانند فرنوم لبی بزرگ باعث ایجاد فاصله بین دندانی می‌شود. مزیودنس یا دندان اضافی پشت دندان‌های ثنایای میانی رشد می‌کند و اجازه نمی‌دهد این دندان‌ها به هم نزدیک شوند و فاصله بین آن‌ها بسته شود.

درمان دیاستم یا فاصله بین دندان ها

بعد از آنکه دندان‌پزشک تشخیص ابتلا به دیاستم را بدهد ، برای درمان آن نیز  طرح درمانی مشخصی را در نظر خواهد گرفت. این طرح درمان  بسته به شرایط فرد می تواند شامل موارد زیر باشد:

توصیه به نگه‌داشتن دیاستم

استفاده از درمان ارتودنسی برای پرکردن فاصله و جابه‌جایی دندان‌ها

استفاده از ونیرهای کامپوزیتی یا سرامیکی

ایجاد لایه‌ای نازک از جنس کامپوزیت یا پرسلن، که به دندان متصل می‌شود.

کراون و بریج (پل دندانی) یا جایگزینی دندان با ایمپلنت ، که فقط برای بزرگسالان توصیه می شود.

ارتودنسی

درمان ارتودنسی یکی از قدیمی‌ترین روش‌های درمانی برای بستن فاصله بین دندان‌ها است. بریس‌ها دارای انواع مختلفی هستند و هر یک مزایا و معایب خود را دارند اما تمام آن‌ها بر اساس یک اصول کار می‌کنند: بریس‌ها با فشاری که به دندان‌ها وارد می‌کنند، موجب حرکت دندان‌ها به سمت یکدیگر شده و با این روش باعث بسته شدن دیاستم یا همان فاصله دندان‌ها می‌شوند.

استفاده از ونیرهای کامپوزیتی یا سرامیکی

اگر برای بستن فاصله جزئی دندان خود بدنبال یک درمان زیبایی هستید باندینگ دندانی ممکن است گزینه مناسبی برای انتخاب باشد. در روش باندینگ، دندانپزشک مقداری رزین همرنگ دندان بیمار را در داخل هر دو دندان‌ها قرار داده و فاصله بین دندان‌ها را پر می‌کند.

ناگفته نماند که اگر فاصله بین دندان‌ها زیاد باشد و یا مشکلات عدم تراز دندان‌ها وجود داشته باشد مسلما این روش بهترین انتخاب نخواهد بود. به خاطر داشته باشید که حتی نوع بسیار محکم رزین نیز ممکن است آسیب ببیند، برخی مواقع ساییده شده یا لب پر شود و نیاز به تعمیر داشته باشد.

درمان دیاستم افرادی که فرنوم لبی بزرگ دارند:

چنانچه فرد فرنوم لبی بزرگی داشته باشد، پس از مراجعه به دندانپزشک ممکن است برای مشاورۀ جراحی فرنوم (فرنکتومی) ، به متخصص جراحی لثه  ارجاع داده شود.

جراحی فرنوم (فرنکتومی) چیست؟

این عمل جراحی که برای از بین بردن دیاستم و فاصله بین دندان ها به کار می رود شامل بریدن فرنوم و سپس جابه‌جایی آن برای انعطاف بیشتر است. چنانچه فرنکتومی بر روی کودک انجام پذیرد، فضای خالی دندانی ممکن است خودش بسته شود. ولی اگر بیمار یک نوجوان یا یک فرد بالغ باشد، بستن دیاستم، ممکن است خود به خود انجام نشده و  نیاز به براکت‌های ارتودنسی داشته باشد.

هزینه دیاستمی و بستن فاصله دندان ها :

هزینه بستن فاصله دندان به تکنیک استفاده شده در رفع این ناهنجاری وجود دارد. برای مثال هزینه درمان بستن فاصله دندان با ارتودنسی، به نوع و کیفیت مواد به کار برده شده برای بستن فاصله بین دندان‌ها بستگی دارد.