پوسیدگی دندان شیری در اطفال (nursing caries)

پوسیدگی دندان شیری کودک و یا پوسیدگی دندان از جمله بیماری های عفونی شایع در بین کودکان می باشد .

با توجه به اهمیت بالای دندان های شیری ، مراقبت از دندان ها باید از همان زمان رشد اولین دندان ها به صورت جدی انجام شود در این مقاله سعی داریم تا نشانه های پوسیدگی دندان کودکان را شناسایی کنیم و با علت های بروز آن آشنا شویم و همچنین نحوه جلوگیری از روی دادن این نوع پوسیدگی را بدانیم چرا که همیشه پیشگیری بهتر از درمان است و از آنجا که کودک در صورت ابتلا به این عارضه، درد زیادی را متحمل خواهد شد ضرورت این امر بیشتر خواهد شد .

ابتدا لازم است بدانیم که روند رشد دندان های کودک به چه صورت خواهد بود. حدود شش ماهگی زمانی است که کودک رشد اولین دندانش را احساس خواهد کرد که در عموم نوزادان این دندان در فک پایین و قسمت جلو خواهد بود . اگرچه که زمان درآمدن دندان های دائمی درهمه کودکان روند یکسانی را طی خواهد کرد اما زمان رشد دندان های شیری معمولا تفاوت بیشتری دارد . اما با این وجود معمولا هشت دندان اولی بین زمان  9  تا ۱۲ ماهگی درمی آیند .

دندان های جلویی پایینی معمولا بین ۶ تا ۱۰ ماهگی و دندان های جلویی بالا بین ۸ تا ۱۲ ماهگی درمی‌آیند. به همین خاطر، پیش‌بینی می شود این دندان ها اولین دندان هایی باشند که در سن شش یا هفت سالگی لق می شود.

دلایل اهمیت حفظ سلامت دندان های شیری کودک و جلوگیری از پوسیدگی دندان شیری

از آنجایی که آسیب به دندان های شیری می تواند به مرور زمان در فرآیندهای جویدن ، شیوه صحبت کردن و همچنین در آینده در شیوه رشد دندان های دائمی اثر گذار خواهد شد .

عدم مراقبت صحیح از دندان های شیری چنانچه منجر به از دست دادن آنها زودتر از زمان خود شود نظم رشد و  قرار گرفتن دندان های اصلی را نیز دچار خلل خواهد کرد . چرا که از وظایف دندان های شیری آن است که فضای خالی دندان دائمی را که در پشت دندان های شیری قرار دارند را پر نماید  و به این دلیل آنها همزمان نمی افتند .

تغییررنگ دندان ها یکی از نشانه های پوسیدگی دندان در کودکان :

به عنوان یک والد  باید نسبت به هر گونه تغییر در رنگ دندان های نوزاد و یا کودک خود حساس بوده و دقت لازم را مبذول نمایید . البته این به این معنا نیست که هر گونه تغییر رنگی را نشانه آغاز پوسیدگی بدانید . گاه پیش می آید که این تغییر رنگ ها به مرور زمان خوود بخود برطرف می شوند اما برای اطمینان بیشتر معاینه توسط پزشک یکی از اقدامات اولیه می باشد .

دلایل تغییر رنگ دندان کودکان :

• وارد آمدن ضربه به دندان کودک : مینای دندان کودک بر خلاف بزرگسالان نیمه شفاف است و چنانچه ضربه ای به آن وارد شود رگ های خونی داخل دندان که آسیب دیده اند پاره شده و در نتیجه رنگ این خون به صورت یک سایه خاکستری از پشت دندان ها مشخص خواهد شد ممکن است این تغییر رنگ به دلیل عفونت دندان نیز ظاهر شود که باتشخیص دندانپزشک می توان با یک روند درمانی بدون حس ناراحتی و درد برای کودک بافت عفونی و مرده را از درن دندان خارج کردهتا به مرور رنگ دندان به حالت قبلی خود بازگردد البته این امر کاملا رنگ دندان را به حالت قبلی خود باز نخواهد گرداند اما تا حدی موجب بهبود رنگ ظاهری می شود .
• از عوامل دیگری که موجب پوسیدگی دندان شیری نوزادان می شود مصرف قطره آهن می باشد . که برای کودکان یک تا سه ساله می تواند اتفاق بیفتد. البته جای نگرانی زیادی نیست چرا که طبق آمارها از بین هر هزار نفر دندان های یکنفر به دلیل مصرف شربت آهن مستعد سیاه شدن دندان خواهد بود . دیدن هر گونه لکه ای بر روی دندان باید توجه شما را جلب نماید که احتمالا کودک شما جزو آن دسته از کودکانی است که در معرض این عارضه قرار دارد و چنانچه این تیرگی ابعاد وسیع تری را درگیر نماید کنترل و از بین بردن آن مشکل تر می شود .

علت پوسیدگی دندان شیری در کودکان :

• انتقال بزاق دهان پدر و مادر به دهان کودک

متاسفانه بعضی از والدین عادت دارند غذای کودک را می جوند و بعد به کودک می دهند توصیه ما این است که حتما غذا را با  قاشق له کرده و یا بکوبید . چرا که در غیر این صورت بسیاری از باکتری های دهان بزرگسال می توانند از طریق بزاق به دهان کودک انتقال یابند . و به دنبال آن سبب پوسیدگی دندان شیری و ایجاد حفره در آن شوند .

مورد دیگری که باید برای جلوگیری از انتقال بزاق انجام دهید ، استفاده از قاشق ، لیوان و ظروف شخصی برای کودکان است و هرگز برای تست دما و … وسایل شخصی کودک را لب نزنید

* ماندن مواد غذایی و مایعات غیر از آب برای مدت طولانی در دهان کودک

ماندن مواد غذایی در فضای دهان و دندان منجر می شود که شکر و قندهای طبیعی موجود در مواد غذایی به اسید تبدیل شوند و به مرور پوشش دندان را از بین برده و سبب پوسیدگی دندان شوند .

• مینای ضعیف دندان نیز به خودی خود می تواند عامل تاثیرگذاری در ایجاد پوسیدگی باشد .
• مصرف نوشیدنی های شیرین با شیشه شیر در هنگام خواب

راهکارهای پیشگیری از پوسیدگی دندان شیری کودکان و حفظ سلامت آنها :

• برای پیشگیری از پوسیدگی دندان کودکان هرگز در زمان خواب آنها نوشیدنی هایی که حاوی مواد شیرین هستند نظیر آبمیوه ها را به آنها ندهید . این نوشیدنی ها حتی اگر با آب رقیق شده باشند برای دندان مضر هستند .
• برای تمیز کردن لثه های کودکان از پارچه های تمیز و نرمی که مخصوص کودک می باشد به|آرامی استفاده نمایید . و با میزان بسیار کمی از خمیردندان حاوی فلوراید ، دندان های کودک خود را مسواک بزنید .
• هرگز نگذارید کودک در طول خواب شیشه شیر در دهان داشته باشد . علاوه بر آنکه مواد شیرین موجود در نوشیدنی دندان های نوزاد را خراب خواهد کرد خطرات دیگری از جمله عفونت گوش و یا پریدن مایع در دهان و گلوی کودک را در پی دارد
• چنانچه کودک به شیشه شیر وابسته شده و عادت دارد در طول روز با شیشه شیر خود اینور و آنور برود به جای پرکردن آن با نوشیدنی حاوی قند آن را با آب خالی پر نمایید. البته توصیه می شود به محض آنکه کودک در خوردن آب با لیوان توانایی پیدا نمود او را ترغیب کنید تا از لیوان استفاده کند این امر باعث می شود چون نمی تواند لیوان را به محل خواب خود ببرد احتمال تجمع مایعات در اطراف دندانش کمتر شود .
• مصرف غذاهای شیرین و خوراکی های این چنینی را به حداقل برسانید .

مواد خوراکی ای چون آب نبات، شکلات ، کلوچه و آب نبات یا لواشک و هر گونه ماده خوراکی حاوی قند خصوصا اگر به میزان زیاد در میان وعده ها استفاده شوند برای سلامت دندان ها آسیبی جدی به شمارخواهند رفت .

• از موارد دیگری که توصیه شده خصوصا کودکان زیر ۶ ماه استفاده نکنند انواع آبمیوه ها می باشد و چنانچه مایل بودید به کودکان بین ۶ تا ۱۲ ماه ، آبمیوه بدهید میزان آن باید کمتر از 113 گرم در روز باشد و در نظر داشته باشید که رقیق کردن آن با آب به میزان برابر در سلامت دندان فرزند دلبندتان اثر گذار خواهد بود .