عوامل موثر بر رویش دندان ها و دلایل نهفتگی آنها

هنگامیکه تاج دندان کامل گردید و ریشه رشد خود را آغاز نمود دندان شروع به حرکت کرده تا از میان بافتهای فک گذشته و در حفره دهان ظاهر گردد. اگر چه معمولا پیدایش دندان در دهان را رویش می گویند ولی در واقع امر رویش به محض تکمیل تاج دندان شروع می شود

گرچه اساسا ماهیت نیرویی که باعث رویش دندان شده تا از لثه خارج شود هنوز معلوم نیست اما به نظر می رسد این نیرو خود شامل دو بخش باشد.

١- نیرویی که باعث رویش دندان می شود

۲- نیروی مقاوم که از طرف استخوان آلوئولار و بافت نرم به دندان وارد می گردد

نظریه های عنوان شده در مورد چگونگی رویش دندان

در حال حاضر دو نظریه در مورد چگونگی رویش دندان پیشنهاد شده است

١- نیروهایی که باعث رویش دندان می شوند بدوأ همه از یک منبع می آیند.

۲- دندان توسط نیروهایی به طرف حفره دهان رانده می شوند که عبارتند از :

(a) رشد و نمو ریشه و افزایش تعداد سلولهای ادنتوبلاست

در اثر رشد و نمو ریشه وافزایش مقدار سلولهای ادنتویلاست حجم پاپیلای دندانی افزایش می یابد که باعث فشار روی بافت های اطراف شده و در نتیجه دندان بطرف حفره دهان رانده می شود.

(b) تغییرات ایجاد شده در پالپ دندان

عقیده بر این است که در اثر ازدیاد سلولهای پاپیلای دندانی و با تشکیل ریشه فضای پالپی کاهش می یابد و در نتیجه فشار خون در عروق پالپ افزایش یافته و نتیجتا در اثر افزایش این فشار دندان به طرف حفره دهان حرکت می کند.

(c) تغییرات ایجاد شده در بافت همبند اطراف دندان

بر طبق این نظریه با تکامل فیبروبلاست ها، غلظت و تراکم رشته های کلاژن موجود در الیاف پریودنتال افزایش می یابد و چون محل اتصال الیاف در استخوان بالاتر از محل اتصال همان الیاف به دندان است انقباض این الیاف سیب راندن دندان به طرف حفره دهان می شود.

(d) تغییرات ایجاد شده در استخوان آلوئول۔

 (e) تکامل بافت های آپکس دندان

طبق نظر بعضی از محققان ارتباط بافت های نرم اطراف ریشه و استخوان انتهای ریشه عاملی در رویش دندان می تواند باشد به این صورت که ابتدا بافت های انتهای ریشه زیاد می شود و دندان را به بالا می راند و سپس استخوان از زیر ساخته می شود و تکرار این عمل تا هنگامیکه دندان به بیرون رویش یابد ادامه می یابد

البته هنوز دلیل قاطعی برای اثبات هیچ کدام از نظرات فوق وجود ندارد این نظرات صرفا از آزمایش بر روی حیوانات آزمایشگاهی بدست آمده است و معلوم نیست در انسان مصداق داشته باشد ولی می دانیم که رویش دندان یک پدیده مداوم نیست، و دستخوش مراحل مختلف سکون و حرکت است.

علت نهفتگی دندان ها چیست؟

کاهش تدریجی اندازه فکین انسان امروزی که می تواند به دلائل گوناگونی مثل تغییر نوع تغذیه از رژیم غذایی سخت به نره اختلاط نژادی و عوامل دیگر در طی ادوار گذشته اتفاق افتاده باشد باعث شده تا دندانها خود را با اندازه فکین انطباق دهند مثلا دندان آسیای بزرگ سوم در انسان امروزی در حال از بین رفتن است در عده ای حتی جوانه آن نیز تشکیل نشده و در بسیاری از افراد دندان آسیای بزرگ سوم بصورت نهفته باقی مانده است.

بطور کلی می توان عوامل مسبب نهفتگی دندانها را به دو دسته عوامل موضعی و عوامل عمومی تقسیم نمود

١- عوامل موضعی

• دندانهای اضافی :
• وجود کیست ها، تومورها و ریشه های باقیمانده دندانهای شیری
• شکل و اندازه غیر طبیعی دندان : این مسئله سبب می شود که این دندان براحتی نیفتد و در نتیجه سبب تأخیر رویش دندان دائمی می شود.
• دندانهای شیری آنکیلوز که بیش از حد معمول بر روی فک باقی می مانند سبب تأخیر رویش دندانهای دائمی می شوند.
• نابجائی: حالتی که در آن دندانی خیلی دورتر از جای خود بیرون بیاید نابجائینامیده می شود (مثل یک دندان نیش که در حفره بینی و یا کاسه چشم بیرون بیاید|
• ضربه : وقتی ضربه ای به قسمتی از فک وارد می شود. ممکن است سبب جابجائی دندانهای داخل فک شود و در رویش آنها تأخیر ایجاد گردد. گاهی ضربه سبب می شود که دندان در داخل فک آنکیلوز پیدا کند و نتواند بیرون بیاید.
• زود از دست رفتن دندانهای شیری : اگر دندان شیری خیلی زودتر از معمول از دست برود دندان دائمی زیر آن ممکن است دیرتر از معمول بیرون بیاید و اگر دندان شیری مختصری زودتر از زمان طبیعی بیفتد ممکن است دندان دائمی هم زودتر از معمول بیرون بیاید.
• نبودن جای کافی برای دندان : وقتی دندانی جای کافی برای بیرون آمدن ندارد حرکت رویشی آن کند می شود. هر چند که در شلوغی (Crowding) بالاخره دندانها بیرون می آیند ولی مواردی هم وجود دارد که مسیر رویش دندان بکلی منحرف می شود و دندان در فک باقی می ماند. این موضوع در مورد دندانهای آسیای کوچک دوم پائین بیشتر دیده می شود اگر دندان آسیای دوم شیری زودتر از معمول کشیده شود . دندان آسیای بزرگ اول هم بطرف مزیال منحرف می شود غالبا جانی برای دندان آسیای کوچک دوم باقی نمی ماند و این دندان با تأخیر رویش پیدا می کند

– عوامل عمومی

علاوه بر عوامل موضعی یک دسته از عوامل عمومی نیز مؤثرند که در اینجا عوامل عمومی مؤثر در رویش دندانها را ذکر می کنیم.

• کم کاری غده تیروئید

بیماران کرتینیسم دست و پای کوتاه دارند و اندامها متناسب نیستند (Disproportional) از نظر دندانپزشکی دندانهای شیری کودک کرتین دیرتر از معمول بیرون می آیند و دیرتر از معمول می افتند دندانهای دائمی نیز دیرتر بیرون می آیند چون فک کودک کوچک است دندانها شلوغی (Crowding) دارند.

• کم کاری غده پیتوئیتر

اندازه تاج دندانهای دائمی در این بیماران طبیعی است زیرا در موقع تشکیل تاج هنوز ناهنجاری وجود نداشته است. تأخیر رویش در این بیماران کاملا مشهود است در نوع شدید این بیماری ریشه دندانهای شیری تحلیل نمی رود و امکان دارد تا آخر عمر در فک باقی بماند دندانهای دائمی در داخل فک تشکیل می شوند ولی در دهان رویش نمی یابد کشیدن دندانهای شیری هیچ گونه تأثیری در بیرون آمدن دندان های دائمی نخواهد داشت.

• استخوان مرمری

بیماری نادری است که علت آن ناشناخته است ولی غالبا به صورت ارثی دیده می شود در این بیماری به دلیل اسکلروتیک بودن استخوان فک دندانها تأخیر در رویش دارند.

• Cleidocranial dysostosi

دندانها تأخیر در رویش دارند و تعدادی از آنها نیز در فک باقی می مانند اگر دندان دائمی نزدیک سطح باشد دندانهای شیری را باید کشید.

• راشیتیسم

دندانها تأخیر در رویش دارند که علت آنرا کمبود ویتامین D می دانند.

ممنون که تا اینجا با ما همراه بودید. ضمنا اگر سوالی در ارتباط با موضوعات مطرح شده و یا هر موضوعی در این زمینه دارید، بدون خجالت از ما بپرسید. کارشناسان ما همیشه و 24 ساعت شبانه روز در دسترس و خدمت شما هستند. کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی رایا

02188203045