پاتولوژیست کیست و پاتولوژی در حوزه دهان و دندان به چه معنا است ؟ -

این روزها با رشد سطح دانش عمومی بسیاری از واژگان تخصصی علوم از جمله علم پزشکی ، توسط بسیاری از افراد به کار می رود و نیاز است تا معنای دقیق آنها را بدانیم . پاتولوژی نیز از جمله واژگانی است که علیرغم درک معنای آن شاید نتوانیم تعریف مشخصی از آن ارائه کنیم .

پاتولوژی یا آسیب شناسی ، شاخه ای از علم پزشکی است که به مطالعه تاثیر بیماری ها و آسیب ها در سطح بافت ، سلول و مولکول می پردازد.

پاتولوژیست دهان و دندان کسی است که به بررسی ، شناسایی و مدیریت بیماری های مبتلا به مناطق فک و صورت ، علل و فرآیندها ی آن می پردازد .

متخصصین پاتولوژی توانایی انجام موارد تخصصی زیر را دارند :

مراحل آماده سازی نمونه های بافتی با استفاده از تکنیک ها و تشخیص میکروسکوپی ضایعات دهان، فک و صورت
آشنایی و شناخت بیماری های سیستمیک و اثر آن در دهان ، فک و صورت
بررسی مکانیسم ایجاد تغییرات ضایعات میکروسکوپی و ارتباط آنها با علائم بالینی
آشنایی و شناخت ماهیت تغییرات بالینی با استفاده از رادیوگرافی
توانایی ارائه خدمات آموزشی به منظور پیشبرد علوم و گسترش مرزهای دانش و پژوهش در محدوده این رشته

انواع بیماری های شایع دهان در حیطه علم پاتولوژی:

طبق یافته های علم پاتولوژی بسیاری از بیماری های بزرگ ممکن است به مدخل ورودی دهان، فک و کام مربوط باشند . این اختلالات ممکن است اکتسابی و در اثر عدم رعایت بهداشت دهان و دندان یا حتی مادر زادی باشند .

اختلالاتی مثل شکاف لب و کام ، زبان بزرگ ، گره زبانی ، سندرم عقاب و مال اکلوژن گروهی از بیماری های مادر زادی می باشند که شایع تر از دیگر بیماری ها هستند.

اختلالات اکتسابی دهان و صورت

اختلالات اکتسابی دهان و صورت ، اختلالات عفونی ای می باشند که به سه گروه باکتریایی ، ویروسی و قارچی تقسیم می شوند .

بیماری باکتریایی:

یکی از انواع بیماری باکتریایی ، تب مخملک است که بیماری ای مسری است و عامل بروز آن گونه هایی از استرپتوکوک می باشد. زمان شیوع این بیماری در فصل های سردتر سال و به طور معمول در کودکان سنین سه تا هفت سال شایع است .

علائم شروع تب مخملک:

ابتدا با تب و ملتهب شدن گلو آغاز می شود و بعد از آنکه گسترش یافت ، در پوست کودک نیر آثارش ظاهر می گردد. یکی دیگر از علائم اولیه تب مخملک پوشیده شدن سطح زبان از لایه ای سفید یا زرد است که رفته رفته به قرمز تغییر می یابد.

پاتولوژیست ها اظهار می کنند که در بر خی کودکان مبتلا به تب مخملک ممکن است شاهد قرمز و متورم شدن لوزه های کودک نیز باشیم که احساس ناخوشی ، بی قراری و تب و لرز کودک را به همراه دارد . معمولا در روز دوم بیماری ضایعات پوستی پدیدار شده و رفته رفته قسمت های بیشتری از بدن فرد مبتلا را درگیر می شود.

متخصصان علم پاتولوژی دهان و دندان هشدار می دهند که در صورت عدم رسیدگی و درمان کودک عوارض جدی تری مانند تب روماتیسمی ، آبسه لوزه ها و مشکلات قلبی ، کلیوی و پوستی می توانند در کودک بوجود آیند. بنابراین توصیه اکید این است که تا بیماری وخیم تر نشده کودکتان را به یک پاتولوژیست نشان دهید.

پلاک یکی دیگر از بیماری هایی است که در اثر وجود باکتری ایجاد می شود. باکتری ها همراه با مخاط دهان ، یک ماده بی رنگ چسبنده به نام پلاک تشکیل میدهند که حامل باکتری است . اگرچه که پلاک ها، باکتریهای چسبنده ای هستند اما به راحتی و به وسیله مسواک و نخ دندان می توان آنها را از بین برد. البته اقدام به موقع برای از بین بردن آنها اهمیت دارد زیرا به مرور زمان کامل تر شده و زدودن آنها دشوارتر می شود .

آسیب شناسی ( پاتولوژی )، بیماری دیگری به نام پریودنتال را نیز به عنوان بیماری های مربوط به دهان و دندان می شناسد که شامل عفونت در منطقه دندان ، لثه و بافتهای اطراف دندان است . در این بیماری، باکتری ها می توانند باعث التهاب ، تورم و قرمزی لثه شوند و حتی خونریزی به دنبال داشته باشند .

میزان موفقیت، راحتی و دشواری درمان التهاب لثه به شدت و میزان پیشرفت بیماری بر می گردد و توصیه علم پاتولوزی مراجعه به موقع به متخصصین این حوزه می باشد .

پاتولوژیست های دهان و دندان برای درمان و کنترل التهاب لثه تمهیداتی در نظر دارند. در مراحل ابتدایی تشکیل پلاک یا التهاب لثه استفاده از مایع دهانشویه کلر هگزیدین و شستشو با مسواک و خمیر دندان حاوی فلوراید برای کشتن باکتری ها وحذف پلاک را توصیه می کنند و چنانچه بیماری پیشرفت کرده باشد، برای کشتن باکتری ها ممکن است آنتی بیوتیک تجویز نمایند.

التهاب لثه از آسیب های خطرناکی است که اگر درمان نشود پیشرفت کرده و به پریودنتیت تبدیل میشود . در این حالت لثه ها از دندان جدا شده و مملو از باکتری می شوند و فرم جیب مانندی که حامل باکتری است به خود می گیرند . سموم باکتری و دفاع طبیعی بدن شروع به شکستن بافت همبند و استخوان می کند که در نهایت موجب می شود دندان شل شود و حذف گردد. بنابراین توصیه جدی این است که در مراحل اولیه حتما به پاتولوژیست دهان و دندان مراجعه نمایید .

بیماری های ویروسی:

گروه دیگر از بیماری های اکتسابی رایج در دهان ولب ، عفونت های ویروسی هستند که در اکثر موارد باعث ایجاد تاول و زخم در اطراف دهان می شوند.

.شکل متداول آن که بسیاری از مردم با آن آشنا هستند تب خال ( هرپس سیمپلکس ) است . در واقع در صورت وجود ده درصد از عفونت در اطراف دهان و لب منجر به بروز تبخال می شود. تبخال ها معمولا یا سه الی ده روز ماندگاری دارند یا بعد از مدتی در همان محل یا نزدیک به آن مجدد ایجاد می شوند .

· اوریون نیز یک عفونت ویروسی است که در غدد بنا گوش ایجاد می شود . این عفونت کاملا مسری است و با احساس درد و تورم در دو طرف دهان کودکان و بزرگسالان همراه است. برای پیشگیری از ابتلا به اوریون یا در مراحل ابتدایی گاها واکسن تجویز می شود .

متخصصان پاتولوژی دهان و دندان عقیده دارند در مراحل پیشرفته و پس از ابتلاء فرد به اوریون تنها راه درمانی ، مصرف هیدراتوسیون و مسکن طبق دستور متخصص است . از عوارض اوریون می توان به التهاب مغز ، تورم بیضه یا از دست دادن شنوایی اشاره کرد .

بیماریهای قارچی: برفک دهان از شایعترین عفونت های قارچی است، از نشانه های آن بروز لکههای سفید رنگی است که با درد و سوزش همراه است. معمولا افرادی که از دندان مصنوعی استفاده می کنند دچار این بیماری می شوند . درمان این بیماری به وسیله تجویز انواع داروهای ضد قارچی توسط یک پاتولوژیست صورت می پذیرد.

سایر بیماری های مربوط به پاتولوزی دهان ، فک و صورت :

*سرطان دهان

سرطان دهان ممکن است در لبها ، زبان ، لثه ها ، کف دهان و یا در داخل گونه ها بوجود بیاید، این بیماری در مراحل اولیه بدون درد است و به شکل یک زخم به نظر می رسد . از جمله علت های ابتلا به سرطان دهان می توان سیگار کشیدن ، مصرف بیش از حد الکل ، قرار گرفتن در معرض نورخورشید ( سرطان لب ) و استفاده از تنباکو را نام برد .

آنچه که شانس بهبودی سرطان دهان را افزایش می دهد تشخیص زود هنگام به وسیله یک پاتولوژیست است. پاتولوژیست ها معمولا به وسیله بیوپسی از نوع دقیق سرطان و میزان گسترش آن اطلاعات لازم را کسب می کنند .

*سندرم سوزش دهان بیماری دیگری است که علت پزشکی مشخصی ندارد و همه افراد می توانند به آن دچار شوند، ولیبه طور میانگین زنان میانسال در پی یائسگی و خشکی دهان بیشتر در معرض ابتلا به این ناراحتی قرار دارند .

متاسفانه روش درمانی قطعی ای برای این اختلال گزارش نشده است . معمولا درمان توصیه شده استفاده از داروهای ضد درد ، مکمل های ویتامین یا استفاده از داروهای ضد افسردگی است .