ارتودنسی چیست؟
ارتودنسی یکی از رشته‌های تخصصی دندانپزشکی است که ناهنجاری‌ها و برخی مشکلات مربوط به ناحیه فک و دندان‌ها را برطرف می‌کند. کار ارتودنسی بیشتر مرتب کردن دندانهای نامرتب است به طوری که دندانهای بالا و پایین در هماهنگی کامل با هم قرار گیرند و ظاهر زیباتری داشته باشند. ارتودنسی علم حرکت دادن دندان ها و تا حدی فکین است. ضرورت انجام ارتودنسی میتواند ناشی از موقعیت نادرست دندان‌ها یا فکین نسبت به هم باشد، یا ممکن است درجاتی از هر دو مشکل در یک فرد موجود باشد. اگر دندان‌ها به هر دلیلی نامنظم و یا عقب و جلو باشند، مسائل عملکردی از قبیل مشکلات گفتاری، جویدن یا گاز گرفتن، دشواری مسواک زدن و تمیز کردن کامل دندان‌ها و همچنین ظاهر نازیبا به وجود می آید. اگر در این موارد دندانپزشک با معاینه، تشخیص درمان ارتودنتیک بدهد، فرد باید برای مدت زمان مشخصی از درمان ارتودنسی بهره ببرد. این تجهیزات به مرتب شدن دندان‌ها کمک می‌کند.
اصلی ترین وظایف ارتودنسی چیست؟
- تغییر موقعیت و مرتب کردن دندانهای نامنظم
- رفع ناهنجاری‌های فک شامل جلو یا عقب بودن فک بالا و پایین، تنگی فک بالا و …
- حل مشکل فاصله بین دندانی
- کمک به رفع اپن بایت (فاصله باز بین فک بالا و پایین)
چرا دندانهای کودکان به ارتودنسی نیاز پیدا می‌کنند؟
همانطور که می‌دانید توجه به رعایت بهداشت دهان و دندان از کودکی و دوران شیرخوارگی باید شروع شود. زمانی که نوزادان از شیر تغذیه می‌کنند و همینطور از زمانی که خوردن غذاهایی مانند پوره و فرنی را آغاز کرده‌اند باید تمیز کردن لثه‌های آنها به طور روزانه انجام گیرد. این کار به بهداشت دهان آنها و از بین بردن باکتری‌های مضر کمک می‌کند. وقتی دندانهای شیری کودک شروع به رشد کردند باید با مسواک‌های کوچک و نرم به طور مرتب دندان‌ها را پاک کرد. بهداشت و حفظ سلامتی دندانهای شیری در سن پایین عامل بسیار مهمی در سلامت و زیبایی دندانهای دائمی در سنین بالاتر هستند. به هیچ عنوان نباید از اهمیت دندانهای شیری غافل بود. با مراقبت از آنها نباید اجازه داد پوسیدگی در این دندان‌ها اتفاق بیوفتد. اگر دندان شیری دچار خرابی و پوسیدگی شد حتما باید به دندانپزشک اطفال مراجعه، و دندان معیوب ترمیم شود.
در کودکان به دلایل مختلف مانند زود کشیده شدن دندان شیری، وجود دندان اضافه، مشکلات رشدی و … دندان‌ها از مسیر متعارف و صحیح خود منحرف شوند و شکل نامناسبی به خود بگیرند. همچنین داشتن برخی عادات نامناسب مثل مکیدن انگشت و استفاده بیش از حد از پستانک یا شیشه شیر در سنین پایین‌تر میتواند عاملی برای کج شدن دندان‌ها باشد. عوامل ژنتیکی و وراثتی هم در این باره موثر هستند.
همانطور که گفته شد نامنظم بودن دندان‌ها مشکلاتی را برای کودک به همراه دارد. برای مثال زمانی که دندان‌ها نامرتب و یا روی هم افتاده باشند، تمیز کردن بین آنها کار سختی است. این وضعیت میتواند به بروز پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه منجر شود.
کج بودن دندان‌ها باعث هم توازن در برخورد دندانهای فک بالا و پایین به هم و در پی این عدم توازن باعث سایش آنها به همدیگر نیز میشود. در این بین احتمال گاز گرفتن لب و زبان وجود دارد.
گاهی داشتن دندانهای کج و نامنظم در روند جویدن غذا مشکل ایجاد می‌کند.
اگر دندانهای کودک در فرم مناسب و عادی خود قرار نداشته باشند، می‌توانند مشکلات گفتاری برای کودک ایجاد کنند. دراین صورت کودک در ادای برخی حروف و کلمات دچار سختی خواهد بود.
وجود دندانهای نامرتب در دهان موجب کاهش اعتماد به نفس و اجتماع گریزی فرزند خواهد شد.
ارتودنسی در کودکان همچنین میتواند در جهت درمان ناهنجاری های رشدی در فک ها باشد. مثلا جلو بودن فک پایین یا عقب بودن فک بالا. در این صورت قبل از جهش رشد با پلاک های متحرک یا دستگاه های ارتودنسی میتوان این ناهنجاری هارا تا حد زیادی اصلاح کرد.
بهترین سن برای ارتودنسی چه زمانی است؟
مراجعه منظم به دندانپزشک اطفال از ابتدای رویش دندانهای شیری ضروری است. با بزرگتر شدن کودک، اگر مشکلات خاصی مثل کج بودن دندان یا عدم هماهنگی در تراز دندان‌ها وجود داشته باشد، دندانپزشک به احتمال زیاد کودک را به یک متخصص ارتودنسی کودکان ارجاع می‌دهد.
درمان ارتودنسی در کودکان و در سنین پایین موثرتر است. به همین دلیل اولین معاینه کودکان برای تشخیص ارتودنسی در شش سالگی است.
در سن پایین به دلیل اینکه اتصال دندانهای کودکان به استخوان آرواره هنوز کاملا محکم نشده، حرکت دندان‌ها به وسیله درمان ارتودنسی راحت‌تر و در زمان کمتری صورت می‌گیرد. با بالا رفتن سن، اتصال دندان‌ها به استخوان آرواره محکم‌تر شده و حرکت آنها به وسیله نیروهای ارتودنسی نیازمند صرف نیرو و زمان بیشتری است. بهترین و مناسب‌ترین زمان برای آغاز درمان ارتودنسی در کودکان، با توجه به مشکلات فکی و دندانی در سنین بین هشت تا دوازده سالگی است. درمان ارتودنسی برای عقب ماندگی فک بالا بهتر است هر چه سریع‌تر (حدودا در سن ۸ سالگی) انجام شود.
متخصص ارتودنسی قادر است از ناهنجاری‌های دائمی فک‌های کودکان در سنین کودکی و قبل از بلوغ در صورتی که به صورت خفیف تا متوسط باشد، پیشگیری کند و رشد فک را با سایر قسمت‌های صورت و فک کودک هماهنگ نماید.
روش های ارتودنسی
ارتودنتیست‌ها برای درمان از تجهیزات و لوازمی کمک می‌گیرند. این لوازم توسط وارد کردن فشار کنترل شده بر روی دندان‌ها، موجب حرکت آنها، رشد فک‌ها و غیره می‌شوند. انواع روش‌های ارتودنسی عبارتند از:
- ارتودنسی ثابت با براکتهای فلزی: ارتودنسی ثابت متداول‌ترین روش درمان جهت منظم کردن دندان‌ها است. میتوان از براکتهای سرامیکی هم رنگ دندان استفاده کرد که نمای فلزی کمتری ایجاد کند.
- ارتودنسی متحرک: ارتودنسی متحرک با پلاک‌های متحرک جهت انجام حرکات دندانی یا گسترش عرض فک بالا در سن پایین و همچنین هدایت رشد در بیماران (عقب بودن فک پایین و یا عقب بودن فک بالا) مورد استفاده قرار می‌گیرد. منظور از ارتودنسی متحرک این است که بیمار میتواند آنرا از دهان خارج کرده و مجددا در زمان لازم در دهان قرار دهد. بنابراین میتواند موقع غذا خوردن دستگاه را از دهان خارج کرده و دوباره آنرا سر جای خود بگذارد.
- ارتودنسی دیمون: در روشارتودنسی دیمون از براکتهای خاصی استفاده میشود که خودشان سیم را درون براکت نگهداری می‌کنند و از کش‌های دور براکتی (اصطلاحا اُرینگ) استفاده نمی‌شود.
- ارتودنسی لینگوال (چسبیده به پشت دندان): در این روش دستگاه ارتودنسی در پشت دندان و به سمت زبان قرار می‌گیرد. هزینه درمان این روش ۳ برابر روش معمولی است.
- ارتودنسی فانکشنال: این نوع درمان جهت اصلاح اختلالات رشدی به کار گرفته میشود مثلا جهت درمان جلو بودن فک پایین، عقب بودن فک پایین، جلو بودن فک بالا، عقب بودن فک بالا، تنگی قوس فک بالا و پایین.
- ارتودنسی نامرئی: در ارتودنسی نامرئی از قالب‌های شفاف پلاستیکی استفاده میشود که این قالب‌ها نیروی ثابتی به دندان‌ها وارد می‌کنند. این قالب‌ها هفته‌ای دو بار باید تعویض شوند.
مراقبت‌های ارتودنسی
مدت زمان استفاده از روش درمانی ارتودنسی در افراد مختلف متفاوت است. و دندانپزشک با انجام معاینات مربوطه زمان صحیح را تشخیص می‌دهد.
در روزهای ابتدای شروع درمان باید از رژیم غذایی نرم مانند سوپ‌ها، سبزیجات پخته، پوره سیب‌زمینی، کمپوت میوه و غیره استفاده کرد. از خوردن آجیل و تنقلات سفت، آب نبات و یا هر ماده غذایی سفت که موجب وارد آمدن فشار و آزار دندان میشود، باید پرهیز کرد. در طول این دوره استفاده از مسواک و نخ دادن اهمیت زیادی دارد.
ضمنا اگر سوالی در ارتباط با موضوعات مطرح شده و یا هر موضوعی در این زمینه دارید، از ما بپرسید. کارشناسان ما همیشه و 24 ساعت شبانه روز در دسترس و خدمت شما هستند. کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی رایا
Leave A Comment