یکی از سوالات رایجی که بیماران و مراجعین به دندانپزشکی هر روز از پزشک خود می پرسند این است که برای پر کردن دندان، کامپوزیت بهتر است یا آمالگام؟ کدام یک عمر طولانی تر و ماندگاری بیشتری دارند؟ آیا آمالگام مضر و بیماری زا است؟ کدام یک اقتصادی تر است؟ کدام یک از نظر طبی نتیجه بهتری دارد؟ و … . در این نوشته سعی کرده ایم بررسی و مقایسه خلاصه ای بین کامپوزیت و آمالگام و تاریخچه هر یک از از این دو ماده مهم و موثر در دندانپزشکی را داشته باشیم. امیدواریم پس از مطالعه این نوشته بتوانید انتخاب بهتری برای ادامه درمان خود داشته باشید و یا حداقل از دلایل انتخاب هر یک از مواد و روش های فوق توسط دندانپزشکتان آگاه باشید.
تفاوت آمالگام و کامپوزیت چیست؟
آمالگام یک ماده پرکردنی غیر همرنگ است. رنگ آمالگام بعد از پر کردن دندان، تیره و نقره ای رنگ میشود، اما کامپوزیت یک ماده پر کردنی همرنگ دندان است و چنانچه به شکل صحیح استفاده شود، تشخیص ناحیه پر شده با دندان طبیعی را غیر ممکن میکند.
مواد تشکیل دهنده آمالگام عمدتا ترکیبی از نقره، نیکل، روی و جیوه است، اما مواد تشکیل دهنده کامپوزیت بر پایه نوعی رزین مصنوعی و سیلیکا است.
دوام، ماندگاری و عمر آمالگام بیشتر است یا کامپوزیت؟
آمالگام و کامپوزیت اگر به شکل صحیحی توسط دندانپزشک شما استفاده شوند ماندگاری و عمر تقریبا یکسانی دارند. مهارت پزشک در کار با این دو ماده پر کردنی مهم است. به عنوان مثال، کامپوزیت ممکن است در زمان استفاده توسط دندانپزشک و زمانی که هنوز نرم و فرم پذیر است با بزاق دهان شما واکنش نشان داده و از عمر کامپوزیت کم کند، به همین دلیل منطقه دهانی شما که کامپوزیت در آن قرار میگیرد در زمان کار دندانپرشک باید کاملا خشک، بدون بزاق و بدون خون باشد. البته در نهایت، مهارت پزشک معالج شما میتواند این موارد را نیز به حداقل برساند. در صورت رعایت موارد فوق، عمر و ماندگاری آمالگام و کامپوزیت نسبتا یکسان است. البته به این نکته نیز باید توجه داشت، که کامپوزیت نیاز به نگهداری و مراقبت بیشتری دارد. حفظ بهداشت دهان و دندان، میزان دوام و عمر کامپوزیت را به میزان قابل توجهی افزایش میدهد، در غیر این صورت پوسیدگی و انقباض کامپوزیت دور از دهن نیست.
آیا آمالگام ضرر دارد؟
تقریبا همه کسانی که دندانشان را پر کرده اند شنیده اند که در آمالگام از جیوه استفاده شده است و جیوه نیز برای سلامتی مضر است. اما لازم است بدانید میزان جیوه تنها یکی از ترکیبات مورد استفاده در آمالگام است. برای تهیه آمالگام از ترکیبات قلع، نیکل، نقره، روی و جیوه، استفاده میشود. میزان جیوه موجود در آمالگام در حدی نیست که بتواند سلامت عمومی شما را تهدید کند. در واقع مقدار جیوه آزاده شده از آمالگام بسیار کمتر از سطح توصیه شده توسط سازمان بهداشت جهانی است. آمالگام همچنان یکی از مواد پر استفاده در دندانپزشکی در آمریکا است و FDA (سازمان غذا و داروی آمریکا) همچنان آمالگام را به عنوان یک ماده بی ضرر برای سلامت بیماران شناسایی میکند.
پس چرا استفاده از آمالگام در اتحادیه اروپا با محدودیت مواجه است؟
استفاده از آمالگام در اتحادیه اروپا با قوانین محدود کننده مواجه است. اما این قوانین به دلیل ناسالم بودن آمالگام برای بدن انسان نیست. در واقع علت محدودیت استفاده از آمالگام در اتحادیه اروپا مربوط به مسایل محیط زیستی حاصل از پساب ها و پسماند های آمالگام است و نه عدم سلامت آن برای بیماران.
آمالگام برای من بهتر است یا کامپوزیت؟
این سوالی است که به طور مشترک شما و پزشکتان باید به آن پاسخ بدهید. اما لازم است بدانید اگر بخشی از دندان هایتان را ترمیم میکنید که در معرض دید دیگران است، شاید آمالگام گزینه و انتخاب مناسبی برای شما نباشد، در غیر این صورت، انتخاب آمالگام به جای کامپوزیت، میتواند باعث صرفه جویی در هزینه های درمانی شما شود. استفاده از کامپوزیت به دلیل اینکه دندانپزشک شما به طور متوسط تا 30 دقیقه زمان بیشتری برای آن صرف میکند (به دلیل دشواری هایی که در خشک نگاه داشتن منطقه دهانی شما متحمل میشود) گرانتر و پر زحمت تر است. (هم برای شما و هم برای دندانپزشک)
تاریخچه مواد ترمیمی دندان
شاید جالب باشد بدانید تا پیش از ظهور آمالگام در حدود 150 سال پیش، دندانپزشکان عمدتا از موادی مانند سرب و چوب پنبه، طلا، نقره، خرده های سنگ، تربانتین، پلاتین و … استفاده میکردند. آمالگام برای اولین بار حدود 180 سال پیش مورد استفاده قرار گرفت. در ابتدا، جنجال های بسیاری در خصوص سلامت و ایمنی آمالگام در گرفت، گروهی از پزشکان بر این باور بودند که جیوه موجود در آمالگام برای سلامتی بیمارن مضر است. این گروه از پزشکان همچنان طرفدار طلا در پر کردن دندان بودند اما در همان زمان نیز ایرادات اساسی به پر کردن دندان با طلا وارد بود. اما مهمترین مشکل هزینه بود ، با اینکه طلا در برابر زنگ زدن و فشار مقاومتر بود اما هزینه بسیار بالایی داشت که کم کم آن را از مواد ترمیمی برای پر کردن دندان خارج کرد.
سایر مواد ترمیمی دندان
علاوه بر ماده آمالگام، کامپوزیت و طلا از سرامیک و گلس آینومیر نیز برای ترمیم دندان ها استفاده می شود
سرامیک هم یک از موادی است که برای ترمیم دندان ها می شود از آن بهره برد . جنس سرامیک پرسلان چینی است . این سرامیک ها هم رنگ با دندان هستند و معمولا برای ترمیم دنداهای شکسته استفاده می شود. باید بدانیم سرامیک از کامپوزیت در مقابل سایش مقاوم تر هستند اما راحتر شکسته می شوند به همین دلیل از مواد ترمیمی سرامیکی کمتر استفاده شده و این مواد طرفداران کمتری دارند.
از گس آینومیر ها برای پر کردن زمانی استفاده می شود که قسمت های زیر لثه نیز دچار تخریب دندانی شده اند. این مواد برای پر کردن دندان کودکان مناسب است اما باید دانست این ماده نیز مانند سرامیک ها از کامپوزیت ضعیف تر بوده و احتمال شکستن بیشتری دارند.
ممنون که تا اینجا با ما همراه بودید. ضمنا اگر سوالی در ارتباط با موضوعات مطرح شده و یا هر موضوعی در این زمینه دارید، بدون خجالت از ما بپرسید. کارشناسان ما همیشه و 24 ساعت شبانه روز در دسترس و خدمت شما هستند. کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی رایا
سلام خسته نباشید من 16سالمه دندان عقبم عصب کشی شده و با آمالگام پر شده ایا آمالگام برای من بهتر بوده یا کامپوزیت
با سلام
برای دندانهای آسیاب (خلفی) ترمیم کامپوزیت مگر در موارد خاص و به صلاحدید دندانپزشک توصیه نمی شود.
ماده آمالگام از استحکام و پایداری بیشتری به نسبت کامپوزیت برخوردار بوده و گزینه مناسبی انتخاب شده است.
لازم به توضیح است که در بیشتر مواقع دندانهای آسیاب بعد از درمان کامل بهتر هست روکش سرامیکی شوند، تا هم از نظر رنگ و هم از نظر پایداری بهترین گزینه را انتخاب کرده باشید.