ضربه به دندان شیری کودکان و صورت آنها فقط اثر فیزیکی ندارد، بلکه اثر روانی و رفتاری هم دارد . بطوریکه گاهی مجبوریم قبل از درمان صدمات وارده به بافت ، نگرانی و اضطراب والدین و کودک را درمان کنیم.
ضربه به دندان ها و ساختمانهای نگهدارنده آن ، یکی از موارد اورژانس در دندانپزشکی است و دندانپزشک باید بتواند تشخیص دهد که بیمار را با وسایل موجود درمان کند و یا به یک متخصص ارجاع دهد، چون درمان دندانهای شکسته ، بخصوص در بچه های کوچک ، پیچیده و مشکل است و سلامت دندان کودک ، به خطر می افتد و ظاهر کودک ، تحت تأثیر ضربه قرار می گیرد و هر چه زودتر باید ترمیم شود
تا کودک احساس نکند که با سایر کودکان متفاوت است ، چون از لحاظ روانی روی کودک اثر دارد و از پیشرفت او در مدرسه جلوگیری می کند و در رفتار کودک تأثیر میگذارد
و درمان صحیح به تشخیص درست وابسته است . معمولا علائم ضربه به دندان پیچیده است ، یعنی sign و symptom پیچیده دارد و یک بررسی و معاینه دقیق ، ماهیت ضربه را مشخص می کند. نقص در معاینه و گرفتن تاریخچه ناقص ممکن است ، سبب تشخیص غلط شود و درمان ناموفق بماند. درمان اولیه باید با یک پیگیری (Follow up) دقیق همراه باشد و با بررسی های پی در پی و گاهی درمان مجدد و با ادامه درمان می توان به نتیجه مطلوب رسید.
اغلب پیش آگهی درمان بستگی به سرعتی دارد که دندان تحت معالجه قرار میگیرد همچنین بستگی به میزان درگیری عاج و یا پالپ دارد .
نظر به اینکه زیبایی دندانهای قدامی در حقیقت یک عامل اولیه در آرامش روحی و سلامتی شخص به شمار می آید ، بنابر این ناهنجاری دندانی که سبب بدشکل شدن وضع ظاهر و پیدایش اثرات روحی احتمالی آن می شود ، باید مورد توجه قرار گیرد . و درمانها متفاوت هستند و از بر طرف کردن درد ، حفاظت عاج آکسپوز شده ، کاهش جابجائی دندان و جایگزین کردن مجدد دندان خارج شده ، تا انواع درمانهای پالپ شامل : حفاظت پالپ ، پالپوتومی و درمان روت کانال می باشد . و صاحب نظران متفق القولند که درمان دندانهای شکسته یا جابجا شده کار مشکلی است ، البته اگر تشخیص صحیح باشد و کار با دقت انجام شود، نتیجه خوبی از درمان بدست می آید . و ضربه به دندان شیری کودکان باید درمان شود ، بدلیل آنکه نه تنها روی ظاهر اثر دارد و در قدرت جویدن و تکامل یک سوم میانی صورت اثر دارد ، بلکه ممکن است سبب عادات دهانی ناخواسته ای بشود. از طرف دیگر ضربه به دندان شیری ممکن است با تکامل و رویش دندان دائمی جانشین شونده آن هم تداخل ایجاد کند .
ماندن دندان شیری کودکان ضربه دیده در دهان سبب بروز عفونت می شود که خود این عمل گاهی در رشد و تکامل دندان ثنایای دائمی زیر آن اثر دارد. جابجاشدگی ریشه های دندان شیری کودکان صدمه دیده در زمان ضربه مطمئنا به دندان ثنایای دائمی در حال رشد صدمه می زند.
دلایل ضربه به دندان شیری کودکان ناشی از چه مواردی چیست؟
صدمات وارده به دندان کودکان اغلب در اثر افتادن کودک می باشد ، در یک سال اول زندگی در اثر افتادن از تخت یا کالسکه با صندلی بلند است و سپس بدنبال راه افتادن کودک این صدمات بدلیل عدم تعادل کودک در آغاز راه رفتن افزایش می یابد.
بطور کلی عوامل اصلی ضربه شامل : افتادن ، تصادف ، فعالیتهای ورزشی ، دعوا و مشاجره تصادفات اتومبیل و تنبیه بدنی کودک می باشد
ضربه ها بر حسب عوامل به دو دسته تقسیم می شوند
1- عوامل عمدی (intentional) مثل تنبیه خانگی
۲- عوامل غیر عمدی (un intentional) مانند اتفاقات ورزشی
اندرسن و نبت دو مکانیزم برای ضربه به دندان را بیان کرده اند :
الف ) ضربه های مستقیم (direct traufna): جسم سخت مستقیما به دندان برخورد می کند.
ب ) ضربه های غیر مستقیم (indirect traumna) : در اثر ضربه به چانه دندان های فک پایین با نیروی زیاد در برابر دندانهای فک بالا بسته می شوند .
مهمترین عامل ضربه به دندان شیری افتادن و خوردن به یک جسم سخت است و بیشترین ضربه ها در خانه اتفاق می افتد. در دندانهای شیری و در سنین قبل از مدرسه و میزان ضربه به دندانها در سنین بین ۴-۲ سال ، یعنی زمانی که کودک شروع به مستقل شدن می کند و همچنین در سن ۱۰-۸ سالگی به حداکثر میرسد. در سنین : مدرسه در اثر زمین خوردن با دوچرخه سواری پیشتر شکستگی تاج و ضربه به لب بالا و چانه دیده می شود .
در سنین نوجوانی ضربه در اثر ورزش است مثل فوتبال ، بیس بال ، بسکتبال ، یا حاکی روی یخ ، یا کشتی، در اواخر نوجوانی ضربه در صورت و دندانها بیشتر در اثر تصادف اتومبیل می باشد.
در بزرگسالان حدود۲۰-۱۶ سالگی در اثر مشاجره و دعوا بیشتر صدمات وارد می شوند . که این ضربه ها سبب لقی و خارج شدن دندان از محل خود و حتی شکستگی در ریشه و ساختمانه ای نگهدارنده دندان می شود .
بیشتر ضربه ها در ناحیه قدامی است و معمولا دندانهای پیشین فک بالا بیشتر درگیر می شوند ، و اغلب یک دندان درگیر می شود. البته عده ای معتقدند که هر بیمار بیشتر از یک دندان ضربه دیده دارد . بیشتر ضربه ها در فصل تابستان است که مدارس تعطیل هستند و فعالیتهای ورزشی و بازیهای بچه ها زیادتر است متوسط سن ضربه به دندان شیری ۳.8 سال است بچه های کوچکتر بیشتر دچار اینتروژن می شوند و کمتر دچار اکستروژن یا آواژن می شوند ، اما تصادفات ورزشی بیشتر سبب جابجائی طرفی می شود ، تصادف با دوچرخه بیشتر سبب اکستروژن با اوالژن میشود.
اپیدمیولوژی آسیب به دندان شیری کودکان
در بررسی اندرسن در بچه های اروپا و آسیا میزان ضربه از ۴ تا ۱۴ درصد دیده می شود و او معتقد است که این میزان کمتر از مقدار واقعی است ، چون ضربه های خفیف شناخته نشده می مانند . میزان ضربه به دندانهای شیری ۳۰ درصد بیان شده البته ۵۰درصد هم گزارش کرده اند ، میزان ضربه به دندانهای دائمی حدود ۲۲ درصد گزارش شده است .
ضربه به دندانهای دائمی قدامی از حدود ۲۵-۴ درصد دیده شده ، شکستگی بصورت مینا -عاج بیشتر از مینا – عاج پالپ دیده شده است و شکستگی در مینا از همه زیادتر است و ریشه از همه کمتر است . هم در دندانهای شیری و هم دائمی ماگزیلا بیشترین احتمال درگیری را دارد . در دختران حدود ۳-۲ سالگی اما در پسران ۴-۲ سالگی و ۱۱-۹ سالگی زمان بیشترین خطر وارد شدن ضربه می باشد .
دندانهای پیشین بالا حدود ۷۰درصد از ضربه ها را در بررسی Anclill به خود اختصاص داده و اکثر این دندانها تحلیل در ریشه را نشان داده اند و تا چندین ماه بعد از ضربه قابل تشخیص نمی باشد .
در بررسی روی دندانهای ضربه دیده دائمی قدامی که درمان شده اند و درصد کمی حدود 7.5 درصد تحلیل ریشه و ۵ درصد انسداد کانال پالی و ضایعه در ناحیه پری اپیکال 2.5 درصد دیده شده و ۳۴ درصد دندانها حیات خود را از دست داده اند.
شیوع ضربه به دندانهای شیری از بررسی به بررسی دیگر و از کشوری به کشور دیگر فرق می کند اما حدود ۳۳-۴ درصد بچه ها را شامل می شود و بستگی به موقعیت جغرافیایی دارد و در کشورهایی که دسترسی به مراکز درمانی زیادتر و ارزانتر است ، احتمال دیدن این ضربات زیادتر است ، بیشتر از یک سوم بچه های کمتر از ۷ سال در معرض ضربه به دندانهای قدامی شیری هستند. در سنین ۲۴-۱۰ ماهگی بیشترین احتمال ۱۲ در صد صدمه را دارند .
در دندان شیری هم مانند دائمی در فک بالا بیشترین احتمال درگیری وجود دارد و پسران بیشتر از دختران درگیر می شوند، تفاوتی بین طرف چپ و راست وجود ندارد ،
بیشترین احتمال صدمه به دندانهای شیری کوفتگی است . ضربه در سنین پائین سبب تغییر شکل در دندانهای دائمی جانشین شونده آنها می شود که به صورتهای مختلف ممکن است تظاهر کند.
جمع بندی:
در این مقاله به بحث ضربه به دندان شیری کودکان ورود کردیم و صدمه های پیش آمده را شناختیم . دانستیم به چه دلیل دندان کودکان ضربه دید ونوع این ضربات چگونه است. همچنین همه گیر شناسی در دندان کودکان را شناخیتم و دانستیم میزان شکستگی در کودکان چگونه بوده و در چه دندان های بیشتر رخ می دهد
ممنون که تا اینجا با ما همراه بودید و امیدواریم مقاله فوق برای شما مفید باشد. ضمنا اگر سوالی در ارتباط با موضوعات مطرح شده و یا هر موضوعی در این زمینه دارید، بدون خجالت از ما بپرسید. کارشناسان ما همیشه و 24 ساعت شبانه روز در دسترس و خدمت شما هستند. کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی رایا
Leave A Comment